بر اساس یک تقسیم‌بندی، جرایم به دو نوع «مشهود» و «غیرمشهود» تقسیم می‌شوند. جرایم مشهود جرایمی هستند که در معرض دید ضابطین قضایی صورت می‌گیرند. مابقی جرایم از نوع غیرمشهود است.
در جرایم مشهود ضابطین دادگستری حق دستگیری فرد را دارند اما بلافاصله بعد از دستگیری، باید موضوع را برای کسب تکلیف به مقام قضایی اطلاع دهند. در جرایم غیرمشهود ضابطین حق دستگیری افراد را ندارند؛ باید موضوع را به مقام قضایی اطلاع بدهند و اگر مقام قضایی تشخیص داد، می‌تواند حکم جلب صادر کند. در حکم جلب باید آدرس شخص هم ذکر بشود. اگر جلب با ورود به یک مکان باید صورت بگیرد، حتما در دستور قضایی باید اجازه ورود هم ذکر شده باشد.
ضابطین قضایی باید به محل مربوطه مراجعه کنند و در روز روشن و ضمن معرفی خود و ارائه کارت شناسایی و کارت ویژه ضابط‌بودن خود و دستور قضایی، با رعایت موازین قانونی و شرعی و در نهایت احترام، نسبت به اجرای دستور قضایی اقدام کنند و مشاهدات خودشان و کلیه اقدامات به‌‌عمل‌آمده در محل را با تنظیم صورت‌جلسه قید کنند و به امضای حاضرین در محل برسانند. اگر کسی در محل نباشد و درِ محل نیز باز نباشد؛ حق فَکِّ قفل بدون اخذ دستور قضایی را ندارند. ورود ماموران به منزل و اقامتگاه اشخاص به صورت شبانه، مستلزم وجود دستور قضایی خاص با حق ورود ماموران به صورت شبانه با دفعات مشخص است.
در غیر این موارد ماموران حق ورود به منازل، محل اقامت، محل کار یا مخفیگاه متهمان را ندارند. جلب یا ورود به اماکن، بدون دستور مقام قضایی ممنوع و جرم است. مستند قانونی آن ماده ۵۸۳ قانون مجازات اسلامی – بخش تعزیرات – است. در این ماده آمده است که: هر کس از مقامات یا مامورین دولتی یا نیروهای مسلح یا غیرِ آن‌ها بدون حکمی از مقامات صلاحیت‌دار در غیر مواردی که در قانون جلب یا توقیف اشخاص را تجویز نموده، شخصی را توقیف یا حبس کند، یا عنفاً در محلی مخفی نماید، به یک تا سه سال حبس یا جزای نقدی از هشتاد میلیون ریال تا دویست‌وپنجاه میلیون ریال محکوم خواهد شد. بنابراین پیشنهاد می‌شود اگر شهروندان با چنین امری مواجه شدند حتما شکایت کنند.
مرجع شکایت حسب مورد دادسرای نظامی یا دادسرای عمومی و انقلاب است. شما می‌توانید نسخه نوشتاری کتاب راهنمای حقوقی برای معترضان را در وبسایت دادبان به آدرس dadban.info به رایگان دانلود کنید و بخوانید.
