عدالت انتقالی ابزاری است برای پاسخ به نیاز اجرای عدالت و دادخواهی در جوامعی که شاهد وقوع موارد گسترده و فاحش نقض حقوق بشر بودهاند.
در چنین جوامعی به واسطه ارتکاب نقض گسترده و نظاممند حقوق بشر، دسترسی به عدالت و دادخواهی نیازمند روندی است که در آن علاوه بر فراهمکردن شرایط دادخواهی برای قربانیان نقض حقوق بشر و پاسخگو کردن عاملان و آمران آن، حقیقت آنچه که اتفاق افتاده برملا شده و تلاش میشود خسارتهای معنوی و مادی قربانیان جبران شود و راههایی برای تضمین عدم تکرار چنین جرائمی ارائه شود.
اگرچه اجرای عدالت و پاسخ به نیاز دادخواهی قربانیان نقض حقوق بشر از اصلی ترین اهداف اجرای عدالت انتقالی در دوران گذار است اما اعمال عدالت انتقالی به این دو هدف محدود نمیماند و اهداف دیگری را نیز دنبال میکند.
افشای حقیقت مبنی بر شناسایی رسمی وقوع نقض حقوق بشر، به رسمیت شناختن درد و رنج قربانیان از طریق به خاطرسپاری، پاسخگوکردن عاملان و آمران نقض حقوق بشر از طریق اجرای عدالت، تلاش برای جبران خسارت قربانیان و تدوین قوانین پیشگیرانه برای جلوگیری از تکرار نقض گسترده حقوق بشر، پنج رکن اساسی عدالت انتقالی هستند.