نقض حقوق به‌رسمیت‌شناخته‌شده شهروندان در ایران سابقه‌ای طولانی دارد و سال‌هاست که شماری از حقوق اساسی شهروندان به واسطه عدم اجرای درست قوانین و مقررات نقض می‌شوند.
زنان را اما می‌توان یکی از اقشاری دانست که حقوق اساسی‌شان نه صرفا به دلیل عدم اجرای درست قوانین، بلکه علاوه بر آن به واسطه وجود قوانین تبعیض‌آمیز جنسیتی مورد تعدی قرار می‌گیرد. تبعیض موجود در قوانین مدنی، به‌ویژه قوانین مربوط به ازدواج و رابطه زناشویی، جرم‌انگاریِ نداشتن حجاب شرعی و همچنین برخی قوانین کیفری تبعیض‌آمیز علیه زنان از جمله قوانینی هستند که دسترسی زنان به حقوق انسانی و اساسی خود را با محدودیت روبرو کرده‌اند.
در این میان اما لایحه «حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب» – که به اختصار، لایحه «عفاف و حجاب» هم خوانده می‌شود – سطح جدیدی از نقض حقوق انسانی و شهروندی زنان در ایران را پشت سر گذاشته است. این مصوبه در ۲۹ شهریور ماه سال ۱۴۰۲ توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای اجرای آزمایشی سه ساله تصویب شد.
لایحه «عفاف و حجاب» را می‌توان یکی از فجایعی که بر سر حقوق شهروندی در ایران آوار شده و یکی از زیان‌بارترین قوانین تصویب‌شده در مجلس شورای اسلامی علیه حقوق اساسی شهروندان دانست.
در این مصوبه نقض حقوق اساسی شهروندان به‌ویژه زنان، قانونی شده و ابزار قانونی لازم برای تحدید آزادی‌های قانونی و فردی شهروندان از سوی حاکمیت فراهم شده است.
شدت اعمال محدودیت علیه زنان در این مصوبه به حدی است که شماری از اساسی‌ترین و ابتدایی‌ترین حقوق اقتصادی، اجتماعی و مدنی زنان از جمله حق اشتغال، حق سلامتی و بهداشت، حق حضور در جامعه و استفاده از خدمات عمومی، حق تحصیل و آموزش و آزادی‌های فردی به شکلی کاملا سیستماتیک و نظام‌مند نقض خواهد شد.
جرم‌انگاری گسترده در زمینه حجاب و عفاف، ورود کامل به حریم خصوصی شهروندان، مشروط‌کردن استخدام زنان در تمامی نهادهای دولتی و حکومتی به رعایت مفاد لایحه در زندگی خصوصی و خارج از محیط کار، اعطای مجوز به بانک مرکزی برای برداشت پول (جریمه) از حساب شخصی شهروندان، نقض کامل اصول اساسی حقوق کیفری از جمله اصل شخصی‌بودن جرم و مجازات و اصل تناسب جرم و مجازات، تحدید گسترده و جدی حقوق اقتصادی شهروندان به‌ویژه زنان و
افزایش قابل توجه عناوین مجرمانه از جمله ایرادات اساسی لایحه «عفاف و حجاب» است.
شکی نیست که آگاهی نسبت به قوانین و به‌ویژه اثرات آن‌ها بر حقوق انسانی شهروندان نقش بسزایی در مطالبه‌گری عمومی در لزوم تغییر این قوانین و ابراز مخالفت بیش‌تر با آن‌ها داشته و ظرفیت کنشگران و شهروندان را برای مطالبه این تغییر افزایش می‌دهد.
در این کتابچه کوتاه، به قلم معین خزائلی – حقوق‌دان و پژوهشگر حقوق بشر -، سعی شده است مهم‌ترین موارد نقض حقوق اساسی زنان در مصوبه «حمایت از خانواده از طریق ترویج فرهنگ عفاف و حجاب» و همچنین تناقضات این مصوبه جنجال‌برانگیز و تحدیدی به شکل موردی و با توجه به مواد این مصوبه معرفی شده و مورد بررسی قرار گیرند.