قانون آیین دادرسی مدنی در ایران در ماده ۱۵۶ خود، حقی را برای همه شهروندان به رسمیت شناخته که به واسطه آن می‌توانند پیش از آغاز یک روند قضایی (اقامه دعوا یا شکایت)، خواسته خود را از طرف مقابل مطالبه کنند.
بنا بر قانون، این مطالبه‌گری از طریق ارسال اظهارنامه انجام می‌شود. ارسال اظهارنامه و مطالبه حق خود به واسطه آن، اقدامی کاملا اختیاری است اما در مواردی، قوانین موضوعه، ارسال آن را الزامی کرده‌اند.
برخی موارد ارسال اظهارنامه اختیاری شامل مطالبه طلب مالی، مطالبه تمکین از طرف شوهر، مطالبه ایفای تعهد و مطالبه صلح و سازش است. در مقابل مطالبه پذیرش مورد اجاره، مطالبه پرداخت هزینه‌های مشترک ساختمان، اعلام لغو بیمه از سوی بیمه‌گر و همچنین مطالبه خواسته از نهادها و سازمان‌های دولتی پیش از شکایت به دیوان عدالت اداری از جمله موارد الزامی ارسال اظهارنامه است.
