بر اساس ماده ۲۸۷ قانون مجازات اسلامی، جرم «بغی» تنها زمانی تحقق مییابد که گروهی سازمانیافته و مسلح علیه اساس نظام جمهوری اسلامی ایران قیام کرده و وارد درگیری و مبارزه مسلحانه با نیروهای تحت امر حکومت شوند و در صورتی که این شروط تحقق نیابد، قانونا این عنوان مجرمانه ارتکاب نیافته است.
شرط تحقق این عنوان مجرمانه، وجود «تشکیلات»، «مسلحانه بودن اقدام» و «ورود به مرحله درگیری مسلحانه» با حاکمیت است. بر این اساس، هیچ فرد یا گروهی حتی گروهی که شاخه نظامی دارد و یا مسلح است، بدون درگیری مسلحانه و بدون عضویت در یک تشکل منسجم و سازمانیافته، بهصرف مبارزه با اساس نظام جمهوری اسلامی، مشمول این جرم نخواهد بود.
از سوی دیگر، «قیام مسلحانه» باید معطوف به براندازی یا تضعیف بنیادین نظام باشد و مشخصا همراه با استفاده از اسلحه باشد، نه اقدامات محدود یا محلی بدون هدف مشخص سیاسی یا ایدئولوژیک و نه صرف نمایش اسلحه بدون استفاده از آن. در نتیجه، بسیاری از اتهامهایی که بهنام «بغی» به مخالفان نظام نسبت داده میشود، فاقد مبنای قانونی است.
وکلای جوان حقوق بشری باید با تکیه بر مفاد صریح ماده ۲۸۷ قانون مجازات اسلامی و شروط مضیق آن و به ویژه ماده ۲۸۸، در برابر تفسیرهای موسع و سوءاستفاده از این عنوان سنگین کیفری ایستادگی کرده و از موکلانی که به ناحق با این اتهام مواجه شدهاند، با استدلال حقوقی دقیق و مستند دفاع کنند.