۱: تعریف دولت متخاصم از منظر حقوق ایران
• واژه «دولت متخاصم» در قوانین ایران تعریف صریح ندارد.
• از نظر حقوقی، دولت متخاصم، دولتی است که در وضعیت جنگی با ایران قرار دارد.
• مطابق نظریه‌ی وزارت امور خارجه در سال ۱۳۹۲:
• فقط رژیم اسرائیل دولت متخاصم محسوب می‌شود؛
• ایران هیچ دولت دیگری را در وضعیت تخاصم نمی‌داند.
• بنابراین، همکاری با سایر کشورها به‌تنهایی مشمول جرم همکاری با دولت متخاصم نمی‌شود.
۲: شرط اول – وجود رابطه مستقیم با دولت متخاصم
• همکاری باید به‌صورت مستقیم و دوطرفه با دولت متخاصم صورت گیرد.
• شرط لازم: همکاری باید برخلاف منافع ملی ایران باشد.
• مثال:
• ارسال اخبار به رسانه‌ای که به دولت متخاصم وابسته است، تا زمانی که ارتباط مستقیم با خود دولت نباشد، جرم محسوب نمی‌شود.
۳: شرط دوم – علم به متخاصم بودن دولت
• عنصر معنوی جرم: عمدی بودن عمل
• فرد باید آگاه باشد که طرف مقابل، دولت متخاصم است.
• همچنین باید بداند که عملش مصداق همکاری است.
• در نتیجه:
• اگر همکاری ناشی از اشتباه، ناآگاهی یا بی‌احتیاطی باشد، جرم تحقق پیدا نمی‌کند.
جمع‌بندی:
برای تحقق جرم «همکاری با دولت متخاصم» وجود هر سه شرط زیر الزامی است:
1. وجود حالت تخاصم رسمی میان ایران و دولت مورد نظر؛
2. رابطه‌ی مستقیم، دوطرفه و مغایر با منافع ایران؛
3. آگاهی فرد از متخاصم بودن دولت و از ماهیت همکاری.