۱. حق بر کرامت انسانی
طبق اصل ۲۲ و ۳۸ قانون اساسی ایران و ماده ۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر، کرامت انسان باید در همه مراحل دادرسی حفظ شود. اعترافگیری با شکنجه، تهدید یا فشار روانی، تحقیر مستقیمشان و حیثیت انسانی است. این رفتار، انسان را از جایگاه صاحب حق به ابزاری برای اثبات جرم تبدیل میکند و مغایر با اصل بنیادین احترام به کرامت ذاتی بشر است.
۲. حق برخورداری از دادرسی عادلانه
بر اساس ماده ۱۴ میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی و ماده ۱ قانون آیین دادرسی کیفری ایران، هر متهم باید از دادرسی عادلانه و منصفانه برخوردار باشد. اعتراف اجباری این حق را نقض میکند زیرا روند رسیدگی را از مسیر حقیقتیابی خارج کرده و بر پایه زور و ترس استوار میسازد.
۳. حق سکوت و مصونیت از اجبار به خوداقراری
مطابق ماده ۱۴ میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی و ماده ۱۹۷ قانون آیین دادرسی کیفری، متهم حق دارد سکوت کند و نباید مجبور به اعتراف علیه خود شود. اجبار متهم به گفتن چیزی که ممکن است علیه او استفاده شود، نقض آشکار این حق است و موجب بیاعتباری روند بازجویی میشود.
۴. حق برخورداری از وکیل و مشاوره حقوقی موثر
زمانی که اعتراف در غیاب وکیل گرفته میشود، متهم از حق اساسی خود برای مشاوره و حمایت قانونی محروم میگردد. طبق ماده ۳۵ قانون اساسی ایران و ماده ۱۴ میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی، متهم باید بتواند با وکیل خود آزادانه مشورت کند. اعتراف اجباری معمولا در شرایطی گرفته میشود که این حق نادیده گرفته شده است.
۵. حق بر آزادی از شکنجه و رفتار غیرانسانی
اخذ اعتراف تحت اجبار اغلب همراه با شکنجه جسمی یا روانی است که نقض مستقیم اصل ۳۸ قانون اساسی و ماده ۷ میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی محسوب میشود. هیچ شرایطی نمیتواند توجیهی برای شکنجه یا رفتار غیرانسانی باشد. این اصل مطلق است و تخلف از آن، نقض جدی حقوق بشر و جنایت بینالمللی به شمار میآید.





