تصمیم نهایی دادسرا قراری است که بازپرس، دادیار و یا دادستان بعد از اتمام تحقیقات مقدماتی صادر میکند. قرار نهایی دادسرا به این معنی است که پرونده در دادسرا تعیین تکلیف شده است و دیگر مقامات دادسرا نقشی در آن نخواهند داشت.
قرار نهایی دادسرا پنج نوع است.
۱- قرار منع تعقیب
قرار منع تعقیب به دو جهت صادر میشود.
الف- قرار منع تعقیب به جهت جرمنبودن عمل ارتکابی: اگر بازپرس از بررسی مجموع دلایل دادستان یا شاکی و دفاعیات متهم تشخیص دهد که اساسا عمل ارتکابی جرم نبوده است، قرار منع تعقیب متهم را صادر میکند.
ب- قرار منع تعقیب به جهت عدم استناد عمل ارتکابی به متهم: در این مورد عمل ارتکابی جرم است اما دلیلی بر استناد ارتکاب آن به متهم وجود ندارد. در این صورت نیز بازپرس قرار منع تعقیب صادر میکند و استدلال میکند که دلیلی بر انتساب ارتکاب جرم به متهم یافت نشده است.
۲- قرار موقوفی تعقیب
قرار موقوفی تعقیب به جهات مختلفی صادر شده و موجب توقف تعقیب متهم میشود. صدور این قرار میتواند در هر مرحلهای از مراحل تحقیقات مقدماتی صورت گیرد. دلایل صدور قرار موقوفی تعقیب عبارتند از فوت متهم، گذشت شاکی خصوصی، عفو، مرور زمان و نسخ قانون. اگر هر یک از این موارد در میانه تحقیقات پیش آید، منجر به توقیف تعقیب میشود.
۳- قرار ترک تعقیب
چنانچه در جرایم قابل گذشت شاکی قبل از صدور کیفرخواست گذشت کرده و تقاضای ترک تعقیب کند، در این صورت، دادستان قرار ترک تعقیب صادر میکند. شاکی میتواند تعقیب مجدد متهم را فقط برای یک بار تا یک سال از تاریخ صدور قرار ترک تعقیب درخواست کند.
۴- تعلیق تعقیب
در جرایم تعزیری درجه شش، هفت و هشت که مجازات آنها قابل تعلیق است، چنانچه شاکی وجود نداشته، گذشت کرده یا خسارت وارده جبران گردیده باشد و یا با موافقت بزهدیده، ترتیب پرداخت آن در مدت مشخصی داده شود و متهم نیز فاقد سابقه محکومیت موثر کیفری باشد، دادستان میتواند پس از اخذ موافقت متهم و در صورت ضرورت با اخذ تأمین متناسب، تعقیب وی را از شش ماه تا دو سال معلق کند. در این صورت دادستان قرار تعلیق تعقیب را صادر میکند.
۵- قرار جلب به دادرسی یا قرار مجرمیت
قرار مجرمیت بعد از ختم تحقیقات و اخذ آخرین دفاع از متهم صادر میشود و آن در صورتی است که بازپرس از بررسی مجموع دلایل و دفاعیات متهم و سنجش آنها به این نتیجه برسد که عمل ارتکابی جرم بوده و توسط متهم انجام شده است. بعد از صدور قرار جلب به دادرسی پرونده به دادستانی ارسال میشود. دادستان نیز با صدور کیفرخواست پرونده را برای رسیدگی به دادگاه ارسال میکند.






