بر اساس قوانین ایران در رسیدگی به جرایم مطبوعاتی، حضور هیئت منصفه اجباری است. هیئت منصفه که اصولا باید از اقشار مختلف مردم و بدون وابستگی به جریان خاصی انتخاب شوند، در مورد اینکه نشریه یا خبرنگار مستحق مجازات است یا نه، اظهار نظر میکنند. نظر هیئت منصفه در دادگاه رسیدگی به جرایم مطبوعاتی بسیار مهم است.
بر اساس ماده ۳۶ قانون مطبوعات «هر دو سال یک بار در مهرماه جهت تعیین اعضای هیئت منصفه در تهران به دعوت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور او و رئیس کل دادگستری استان، رئیس شورای شهر، رئیس سازمان تبلیغات و نماینده شورای سیاستگذاری ائمه جمعه سراسر کشور و در مراکز استان به دعوت مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و با حضور او و رئیس کل دادگستری استان، رئیس شورای شهر مرکز استان، رئیس سازمان تبلیغات و امام جمعه مرکز استان یا نماینده او تشکیل میشود.
هیئت مذکور در تهران ۲۱ نفر و در سایر استانها ۱۴ نفر از افراد مورد اعتماد عمومی را از بین گروههای مختلف اجتماعی – یعنی روحانیون، اساتید دانشگاه، پزشکان، مهندسان، نویسندگان و روزنامهنگاران، وکلای دادگستری، دبیران و آموزگاران، اصناف، کارمندان، کارگران، کشاورزان، هنرمندان و بسیجیان – به عنوان اعضا هیئت منصفه انتخاب میکند.»
همانطور که مشاهده میشود اعضای هیئت منصفه توسط افرادی انتخاب میشوند که همگی دارای سمتهای حکومتی هستند. مشخص است که انتخابکنندگان افرادی را گزینش میکنند که تا حد ممکن افکار نزدیک به خود آنها داشته باشند. این روش از انتخاب هیئت منصفه میتواند تبعات منفی داشته باشد. در عمل هم مشاهده میشود که اکثریت قریببهاتفاق شکایتهایی که علیه نشریات دولتی از جمله «روزنامه کیهان» انجام میشود، با نظر هیئت منصفه به نفع آن نشریه بینتیجه میماند.