دستگاه قضایی در ایران برای تحدید حق آزادی بیان، از سه اتهام اصلی علیه فعالیت شهروندان در شبکههای اجتماعی مجازی استفاده میکند:
تبلیغ علیه نظام، نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی و توهین (به رهبر یا دیگر مقامات نظام جمهوری اسلامی)
تبلیغ علیه نظام
موضوع ماده ۵۰۰ قانون مجازات اسلامی با مجازات سه ماه تا یکسال زندان.
بنا بر قانون از آنجا که این جرم، یک جرم عمدی است، تحقق آن نیاز به قصد و انگیزه مرتکب در تبلیغ علیه نظام با هدف براندازی دارد. همچنین برای تحقق جرم، باید کل نظام جمهوری اسلامی هدف قرار گیرد نه یک نهاد یا ارگان.
نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی
موضوع ماده ۷۴۶ قانون مجازات اسلامی با مجازات ۹۱ روز تا دو سال زندان.
این جرم نیز از جرایم عمدی است و شرط تحقق آن کذب بودن مطلب منتشر شده و اطلاع و علم منتشرکننده به کذب بودن آن مطلب است.
توهین (به رهبر یا دیگر مقامات نظام جمهوری اسلامی)
موضوع مواد ۵۱۴ و ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی با مجازات شش ماه تا دو سال زندان و ۴۵ روز تا سه ماه زندان.
در جرم توهین نیز شرط تحقق، قصد و انگیزه مرتکب به ارتکاب توهین و علم و آگاهی او نسبت به توهینآمیز بودن مطلب منتشرشده است.